Oto 100 kujawsko-pomorskich wytworów regionalnych wpisanych na listę Produktów Tradycyjnych. Zobacz listę, przepisy, zdjęcia

Polanka – herbatka z macierzanki

Rozdrobniony susz roślinny w kolorze zielonym z dodatkiem suszonych płatków kwiatów w kolorze fioletowym
Macierzanka znana była już w czasach starożytności. Dawniej wierzono, że odstrasza skorpiony i węże. W lecznictwie ludowym stosowana była jako lek na dolegliwości kobiece, przy stłuczeniach i reumatyzmie.

Na tereny województwa Kujawsko-Pomorskiego, sadzonki macierzanki przybyły w latach 60-tych, wraz z migrującą z obszarów Lubelszczyzny ludnością, która posiadała szeroką wiedzę na temat zielarstwa.

Dawniej roślinę tę traktowano z czcią, i zgodnie z tradycją święcono ją w wiankach, podczas Oktawy Bożego Ciała.

Macierzanka porasta głównie leśne, nasłonecznione polany, przez co nazywana jest potocznie „Polanką”. Na przestrzeni wieków nazywana m.in.: macierzanką piaskową, cząbrem leśnym lub macierzaduszką. Rośnie w formie naturalnych skupisk, nie jest formowana w rzędy, ani nawożona. Jest w pełni mrozoodporna. To niska krzewinka o wiotkich, płożących się i łatwo zakorzeniających się pędach. Liście i kwiaty są drobne. Płatki macierzanki mają kolor różowy lub fioletowy. Planka kwitnie od czerwca, aż do końca września. Zbioru dokonuje się w fazie początkowego kwitnięcia, w pogodnie dni, po obeschnięciu z porannej rosy. Ostrymi nożycami ścina się pędy o długości nie przekraczającej zdrewniałych gałązek u dołu rośliny. Zebrany surowiec powinien być przechowywany w przewiewnych koszach wykonanych z naturalnych materiałów, albo w płóciennych workach.

Aby w pełni zachować jakość surowca, istotny jest etap suszenia. Świeże ziele i kwiat po ścięciu należy rozłożyć cienką warstwą na płótnie. Proces suszenia przeprowadza się w sposób naturalny, w ciemnym i przewiewnym pomieszczeniu lub suszarni, gdzie temperatura nie przekracza 35ºC. Wzorowy susz macierzanki powinien być kruchy o zielonej barwie liści, fioletowej brawie kwiatów i słomkowym odcieniu łodygi. Tak sporządzony surowiec przechowuje się w szczelnie zamkniętym, szklanym pojemniku, albo płóciennym koszu z dala od słońca.

Napar z macierzanki, przygotowuje się z 1 łyżki rozdrobnionego ziela, zalewając szklanką wrzątku i zaparza pod przykryciem od 5 do 10 minut. Po zaparzeniu przecedza się i nadaje do spożycia.