Mieszkańcy Włocławka nie dostaną dotacji na zakup rowerów? Uchwała w sprawie dotacji na zakup rowerów jest nieważna! [zdjęcia]

Włocławscy radni przyjęli uchwałę w sprawie zasad udzielenia dotacji celowej na zakup roweru dla osób fizycznych 28 kwietnia 2023 roku. Przypomnijmy, że dotacja miała wynosić 50 procent poniesionych kosztów kwalifikowanych na zakup jednośladu, jednak nie więcej niż 1500 zł brutto (w uchwale wskazano, że kosztem kwalifikowanym jest koszt zakupu roweru dokonany po dniu wejścia uchwały w życie). W uchwale wskazano, że udzielenie dotacji odbywa się na podstawie wniosku, który można złożyć od dnia wejścia jej w życie do 15 listopada 2023 roku. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, mieszkańcy mają otrzymać promesę uprawniającą do otrzymania dotacji. Kolegium zaznaczyło, że uchwała nie wskazuje kiedy następuje podpisanie umowy, na podstawie której dokonuje się zakupu. Wskazano jedynie, że o pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, włocławianie mają być informowani telefonicznie, bądź mailowo.

Wnioski przyjmowane były od 19 maja 2023 roku. Pierwszego dnia, już od wczesnych godzin porannych przed ratuszem ustawiły się tłumy chętnych. Niektórzy nawet czekali w kolejce już w nocy! Przypomnijmy, że tylko pierwszego dnia do godziny 13:30 wpłynęło ponad 240 wniosków na kwotę około 350 tysięcy złotych.

„Przypomnę, że na ten cel przeznaczyliśmy w budżecie miasta 200 tysięcy złotych. Jednak biorąc pod uwagę zainteresowanie mieszkańców, na pewno jeszcze w tym roku zwiększymy tę kwotę! O ile dokładnie i kiedy – o tym będziemy na bieżąco informować” – informował w mediach społecznościowych prezydent Marek Wojtkowski.

Uchwała dotycząca dotacji na zakup rowerów przez włocławian, do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Bydgoszczy wpłynęła 2 maja 2023 roku. Kolegium Izby zbadało uchwałę na posiedzeniu 31 maja 2023. O terminie posiedzenia zawiadomiono prezydenta Marka Wojtkowskiego i Piotra Kowala, przewodniczącego Rady Miasta Włocławek. Pisemnie ustosunkowano się do wstępnych wyników badania uchwały, a w posiedzeniu Kolegium Izby zdalnie uczestniczył Paweł Żyżelewicz, dyrektor Wydziału Dróg, Transportu Zbiorowego i Energii w Urzędzie Miasta we Włocławku.

Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Bydgoszczy stwierdziło, że uchwała Rady Miasta Włocławek w sprawie zasad udzielenia dotacji na zakup roweru, jest nieważna, ponieważ w sposób istotny narusza zapisy dwóch ustaw (niektóre artykuły ustawy z dnia 27 kwietnia 2021 roku Prawo ochrony środowiska oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych).

W uzasadnieniu do uchwały stwierdzającej nieważność uchwały Rady Miasta Włocławek, Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Bydgoszczy wykazało między innymi, że z treści uchwały nie wynika realizacja zapisów ustawy Prawo ochrony środowiska (art. 400a ust. 1 pkt 24 i 32), do których odwołała się Rada Miasta Włocławek. Ze wspomnianych artykułów wynika, że „finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej obejmuje wspomaganie ekologicznych form transportu, edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady zrównoważonego rozwoju”.

Kolegium Izby uznało, że nie można uznać, iż sam zakup rowerów z dotacji przez mieszkańców Włocławka przełoży się wprost na efekt ekologiczny. Uchwała nie wskazuje w jaki sposób miałby zostać on uzyskany, ani mierzony.

„Sam zakup roweru nie daje gwarancji, że zmniejszy się na przykład emisja spalin, bo w miejsce używania auta do przemieszczania się po mieście beneficjenci dotacji wybiorą dofinansowany rower. W ocenie Kolegium badana uchwała nie wprowadziła żadnego mechanizmu pozwalającego na realne, a nie tylko potencjalne, uzyskanie efektu ekologicznego (…) Zapisy uchwały w żaden sposób nie pozwalają wyegzekwować od beneficjentów dotacji, by poruszali się ekologicznym środkiem transportu zamiast np. samochodu, a nie np. wykorzystywali dotowanego roweru wyłącznie w celach rekreacyjnych (np. zamiast spaceru)” – czytamy w uzasadnieniu uchwały Kolegium.

Kolejnym problemem jest sposób zasad rozliczenia dotacji. Kolegium zaznacza, że Rada Miasta Włocławek nie określiła ich. Określono jedynie warunki wypłaty dotacji. Kolegium w uzasadnieniu zaznacza, że zasadniczą cechą odróżniającą dotacje od innych rodzajów wydatków, jest m. in. to, że podlegają szczególnym zasadom rozliczania i przeznaczane są na realizację zadań publicznych. Zwraca też uwagę na to, że wydatki poniesione na przedsięwzięcia związanie z ochroną środowiska przed zawarciem umowy, nie mogą być „refundowane” z budżetu gminy”.

„Z istoty dotacji celowej wynika bowiem, że może ona być wykorzystana przez beneficjenta w związku z realizacją zadania publicznego wyłącznie na wydatki ponoszone po zawarciu umowy o dotację. Wskazać tym samym należy, że dotacja celowa przeznaczona na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji z zakresu ochrony środowiska służyć powinna realizacji zadania publicznego przez jej beneficjenta, jako zadania przyszłego. Okoliczność taka wyklucza refinansowanie poniesionych już wydatków przez podmioty, które miałyby taką dotację otrzymać” – czytamy w uzasadnieniu do uchwały Kolegium.

W dalszej części uzasadnienia, Kolegium jeszcze raz podkreśla, że również przepisy prawa finansowego wymagają, by dotacja celowa z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, była udzielana na podstawie umowy. Również w tym przypadku „ustawodawca nie dopuszcza możliwości finansowania lub dofinansowania kosztów zadań publicznych, które już zostały poniesione, gdyż wydatek ten miałby charakter refundacji poniesionych kosztów, nie zaś dotacji na realizację zadania”.

„Z wyżej wskazanych przyczyn, w ocenie Kolegium tut. Izby, ustalając zasady udzielania dotacji na zadania zrealizowane przed zawarciem umowy, Rada Miasta Włocławek przekroczyła delegację ustawową do podjęcia badanej uchwały, naruszając w sposób istotny przepisy ustawy - Prawo ochrony środowiska w związku z art. 126 oraz art. 250 i art. 251 ust. 4 ustawy o finansach
publicznych, co skutkuje koniecznością orzeczenia nieważności badanej uchwały w całości” – uzasadnia dalej Kolegium.

Kolegium zwróciło także uwagę na to, że – na wypadek pozytywnego rozpatrzenia wniosku – uchwała posługuje się pojęciem promesy. Zaznaczają, że wątpliwości budzi to, w jaki sposób ma nastąpić zwrot kosztów wymagający przedstawienia promesy, która zgodnie z zapisami uchwały, może być udzielona telefonicznie. Zwrócono uwagę na brak wzoru promesy i wskazania, czemu ma służyć. „Jedynie przy warunkach wypłaty środków nakazuje się ją przedstawić”.

„W orzecznictwie administracyjnym ugruntował się pogląd, iż organ gminy stanowiąc akt prawa miejscowego winien tak zredagować jego postanowienia, aby jego treść była oczywista, zrozumiała dla adresata. Adresat danego przepisu na jego podstawie powinien wiedzieć, w jaki sposób ma się zachować, a z kolei organ stosujący ten przepis winien wiedzieć, w jaki sposób go zinterpretować. Przepis prawa miejscowego musi być sformułowany w sposób precyzyjny i czytelny, bowiem adresat aktu nie może być zaskakiwany treścią nieostrych przepisów. Z uwagi na fakt, że badana uchwała stanowi akt prawa miejscowego, winna zawierać sformułowania jasne, wyczerpujące i uniemożliwiające stosowanie niedopuszczalnego, sprzecznego z prawem luzu interpretacyjnego” – tak brzmi wyrok NSA oz. w Gdańsku z dnia 6 czerwca 1995 r. (sygn. akt SA/Gd 2949/94), który zacytowało w uzasadnieniu Kolegium.

Z uzasadnienia wynika też m.in., że niejasna jest kwestia relacji umowy do „promesy”. Z uchwały wynika bowiem, że tylko promesa jest warunkiem „zwrotu kosztów zakupu roweru” (§ 5 ust. 8 pkt 1), ale z ust. 10 wynika, że podstawą udzielenia dotacji jest umowa. Z uchwały nie wynika jednak, kiedy ma być zawarta umowa.

Warto zaznaczyć, że na wspomnianą uchwałę przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy. Można ją złożyć w terminie 30 dni od daty doręczenia. Co dalej w tej sprawie zamierzają zrobić władze Włocławka? Czy mieszkańcy, którzy złożyli wnioski, będą mogli liczyć na otrzymanie dotacji?

Rozmawialiśmy w tej sprawie z Krzysztofem Kukuckim, zastępcą prezydenta Włocławka. .

- Nie zgadzamy się tym z rozstrzygnięciem i będziemy się od niego odwoływać. Natomiast niezależnie od tego zrobimy wszystko, żeby mieszkańcy Włocławka jak najszybciej otrzymali dofinansowanie do zakupu roweru. Być może będzie to wymagało nowej uchwały, ale nad tym jeszcze pracuje nasze biuro prawne – przekazał nam Krzysztof Kukucki, zastępca prezydenta Włocławka.

Z przekazanych przez zastępcę prezydenta informacji wynika, że mieszkańcy łącznie złożyli około 500 wniosków na kwotę ponad 600 tysięcy złotych. 138 wniosków zostało zakwalifikowanych przez komisję do wydania promesy (na tyle wystarczyło zarezerwowanych na ten cel środków).

- Nad tym też normalnie pracujemy, niezależnie od rozstrzygnięcia Regionalnej Izby Obrachunkowej. Zakładaliśmy, że po terminie wejścia w życie uchwały (piątek 19 maja 2023) mieszkańcy mający promesę mogą kupować rowery i to będzie wydatek kwalifikowany. Trochę inaczej do tego podchodzi Regionalna Izba Obrachunkowa, natomiast my będziemy się od tej decyzji odwoływać – dodaje Krzysztof Kukucki. - Robimy wszystko, żeby ci, którzy są w grupie 138 osób, którym komisja przyznała promesy, dostali pieniądze.